Szańce Jabłonkowskie i Studeniczne

Popołudniowa przejażdżka na Szańce Jabłonkowskie. Wielki Szaniec w Mostach odwiedziłem standardowo, natomiast na Studeniczne udałem się w celu zlokalizowania miejsca, gdzie stał nieznany dotąd inny szaniec. Jakiś czas temu, może ze 2 miesiące temu przy okazji rozmowy z moim bratem na temat Szańca na Hradku, który odkryłem 10 lat temu ( http://daniel3ttt.bikestats.pl/1078901,Szance-i-Oc... ) opisałem go też tutaj ( https://www.hrady.cz/pevnost-bunkr-sance-na-hradku... ) zwróciliśmy uwagę na niewielki znacznik na mapie III wojskowego mapowania przypominający redan. Redan to typ szańca w formie trójkąta a dokładnie dwa kamienne lub ziemne wały łączące się ze sobą (tak jak znacznik < ). Dwa dalsze końce wałów najczęściej nie łączyło nic lub dawniej istniał drewniany płot bądź to ustawione tzw kozły hiszpańskie ( drewniane zasieki złożone na kształt litery X z zaostrzonych drągów ). Co do samego systemu obronnego rejonu Przełęczy Jabłonkowskej to nie będę się wiele rozpisywał. Oprócz głównego Wielkiego Szańca przy starej drodze z dawnych Węgier (Słowacja) na Śląsk wybudowanego w XVI w. na przestrzeni od XVI do XVIII w.  wybudowano szereg mniejszych szańców które strzegły w innych miejscach granicę. Znanych jest 18 szańców przy czym część z nich w ogóle już się nie zachowała. Najczęściej te mniejsze szańce miały kształt zamkniętego czworoboku, ale zdarzają się też otwarte formy zwane redanami. Redan zachował się min na wzgórzu Dziołek, na Hradku oraz na Karolowej Kępie. Jeden z takich czworobocznych szańców istniał na wzgórzu Studeniczne (712 m) w masywie Girowej. Wiadomo o nim min z zapisków  Cesarza Józefa II który w 1766 r. wizytował Wielki szaniec i szaniec na Studenicznym. O Wielkim Szańcu cesarz pisał że jest już przestarzały i zaniedbany, obsadzony 42 żołnierzami i dowódcą. Natomiast szaniec na Studenicznym miał być cały już rozsypany. W późniejszym czasie na Studenicznym wybudowano kilka domów a miejsce gdzie stał szaniec zapewne zniwelowano i wykorzystywano jako łąkę lub pole uprawne. Zarys szańca widoczny jest wprawdzie na zdjęciu lotniczym z lat 50-tych XX w. ale obecnie nic tam już nie pozostało.  To jednak nie wszystko w tym rejonie bo według mapy III a nawet II wojskowego mapowania w odległości ok 300 m. na zachód miałby znajdować się jeszcze trójkątny redan. Jakie było jego zadanie nie trudno się domyślić. Czy był osobnym szańcem czy może razem z czworoboczną redutą tworzył całość w tym rejonie?


W drodze 

Wielki Szaniec w Mostach koło Jabłonkowa 

Widok z Wielkiego Szańca w kierunku Girowej i Studenicznego 

Chata turystyczna Studeniczne 

Miejsce gdzie stał szaniec Studeniczne (czworoboczna reduta) 

Wizualizacja Szańca na Studenicznym © daniel3ttt

Widok z okolicy szańca Studenicznego. W oddali Mała Fatra 

Mapa II wojskowego mapowania z XIX w. z zaznaczonymi szańcami. Po prawej stronie czworoboczna reduta szańca Studeniczne. Po lewej drugi obiekt (redan) na Studenicznym

Szańce na Studenicznym na mapie III wojskowego mapowania 
Jadę zatem grzbietem za zachód od reduty S1 ku redanowi S2. Na lewo od szutrowej drogi prowadzącej do domów za drzewami jest łąka a za nią dom. To właśnie na tej łące tworzącej niewielki pagórek znajdował się redan pod Studenicznym. 

Miejsce gdzie stał redan 

Wizualizacja Redanu Studeniczne 

Redan (S2) i szaniec (S1) na Studenicznym na zdjęciu lotniczym z lat 50-tych XX w. 

Widok na wzgórze gdzie stał redan od zachodu 

Wiata przy skrzyżowaniu szlaków © daniel3ttt